بدان که صحبت اثرهای قوی و خاصیتهای عظیم ئارد.هر سالکی که به مقصد نرسید و مقصود حاصل نکرد ،از آن بود که به صحبت دانائی نرسید.
کار صحبت دانا دارد.هر که هر چه یافت از صحبت دانا یافت.باقی این همۀ ریاضات و مجاهدات بسیار و این همه آداب و شرایط بی شمار از جهت آن است که تا سالک شایستل صحبت دانا گردد.

سالک چون شایسته به صحبت دانا گشت ، کار سالک تمام شد .

بدان که اگر سالکی یک روز ، بلکه یک لحظه به صحبت دانائی رسد ، و مستعد و شایستۀ صحبت دانا باشد بهتر از آن بود که صد سال ، بلکه هزار سال به ریاضت و مجاهدت مشغول باشد .(و ان یوما عند ربک کالف سنه مما تعدون )

امکان ندارد که کسی بی صحبت دانا به مقصد رسد و مقصود حاصل کند ، اگر چه مستعد باشد و اگر چه به ریاضات و مجاهدات بسیار مشغول بود.

ای سالک ، بسیار کس باشد که به دانا رسد و او را از آن فایده نباشد و این از دو حال خالی نباشد .یا استعداد ندارد و یا هم مقصود نباشند .

چون معنی صحبت را دانستی ، اکنون بدان که چون به صحبت عارفان رسی ، باید سخن کم گوئی و سخنی که از تو سوال نکنند ، جواب نگوئی .
و اگر چیزی از تو پرسند و جواب ندانی باید زود بگوئی نمی دانم و شرم نداری و اگر جواب دانی باید مختصر جواب دهی و در بند بحث و مجادله نباشی . در میان درویشان تکبر نکنی و در نشستن بالا نطلبی و بلکه ایثار کنی و چون اصحاب حاضر باشند و خلوت باشد ، یعنی به غیر از اصحاب کسی نباشد باید که تکلف نکنی و در ادب مبالغه ننمائی که در چند موضع تکلف نمی باید کرد ، بی تکلفی آزادی است .

البته نه آنکه بی ادبی کنی که بی ادب در همۀ زمان و در همۀ مکان حرام است .مراد ما آنست که در خلوت بی تکلف زندگانی کنی که اگر تو تکلف کنی ، دیگران نیز کنند و بدین سبب گران بار می شوید و از صحبت لذت نمی برید .و سبب آن تو باشی .

باید که بت پرست نباشی و چیزی را بت خود نسازی ، آن چنان که دیگران می کنند ، تو نیز می کن .
ای سالک ، هر کاری که مباح است در کردن و نا کردن آن ضرورتی نیست ،در آن کار موافقت کردن با اصحاب از کرم و مروت است .
بر هر کاری که عادت کنی ، آن کار بت تو شود و در میان اصحاب بت پرست باشی .

ای سالک ، هر کاری که نه ضرورت است و نه سبب راحت دوستان بود ، بر آن کار عادت نکن که چون عادت کردی و بت تو شد، ترک عادت کردن و بت را شکستن کار مردان است .


بر گرفته از کتاب انسان کامل – جناب نسفی